Izba Przemysłowo-Handlowa w Białymstoku oferuje możliwość polubownego rozwiązywania sporów gospodarczych w ramach powołanego Wschodniego Sądu Arbitrażowego (WSArb). Stanowi on alternatywę dla sądownictwa powszechnego. Do zalet sądownictwa arbitrażowego zalicza się:
- szybkość postępowania (czas trwania procesu nie przekracza kilku miesięcy),
- redukcja kosztów (opłata zasadnicza zredukowana o połowę) ,
- poufność postępowania (bez udziału osób postronnych, w szczególności mediów),
- odformalizowanie i elastyczność procedury (bez zbędnych działań),
- możliwość wyboru arbitrów przez strony (w tym wybitnych ekspertów z różnych dziedzin i doświadczonych specjalistów prawa)
Podstawą funkcjonowania Wschodniego Sądu Arbitrażowego jest Regulamin, który wskazuje zasady procedowania przy rozwiązywaniu sporów. Oparty jest przede wszystkim na dobrowolności stron, które w celu przystąpienia do postępowania arbitrażowego są zobowiązane do wyrażenia zgody na poddanie sporu pod rozstrzygnięcie w drodze arbitrażu.
Dalsza procedura sprowadza się do wskazania przez strony po jednym arbitrze, którzy są . wybierani z listy prowadzonej przez sąd arbitrażowy. Listę, tworzą osoby z różnych środowisk, posiadające wiedzę ekspercką, nienaganną opinię i uznanie społeczne. Wskazani dwaj arbitrzy wybierają trzeciego arbitra, który dysponuje wiedzą prawniczą przydatną do zapewnienia właściwej obsługi prawnej procesu.
Tym co wyróżnia sąd arbitrażowy jest pozostawienie stronom swobody wyboru arbitrów. To strony decydują, kto orzeka w ich sprawie. Arbitrem może być np. autorytet naukowy w dziedzinie, której dotyczy sprawa. Regulamin dopuszcza również rozwiązanie, w którym strona lub obie strony wskazują własnych arbitrów spoza listy prowadzonej przez sąd, zwłaszcza w przypadku, gdy wymaga tego specyfika danej sprawy . Strony mogą również, zwłaszcza w przypadku spraw o mniejszej wartości, ograniczyć skład orzekający tylko do jednego arbitra, co znacząco redukuje koszty postępowania. Zadaniem powołanego zespołu arbitrów jest rozstrzygnięcie sporu. Dzieje się to po zapoznaniu się ze sprawą na wyznaczonych posiedzeniach, które mają charakter merytoryczny i odformalizowany. Strony przedstawiają argumenty, z którymi zapoznają się arbitrzy.
Oprócz ważenia argumentów, rolą arbitrów jest również poszukiwanie i proponowanie rozwiązań sporu w drodze wypracowanego porozumienia stron. Jest to kolejny cecha charakterystyczna arbitrażu. Postępowanie arbitrażow w odróżnieniu od procesu przed sądem powszechnym nie jest zatem „sztywną” procedurą.
Kolejną zaletą sprawy rozwiązywanej w drodze postępowania arbitrażowego jest poufność. Rozprawy są tajne, nie towarzyszą jej np. media. Oznacza to, że nie przeczytamy w prasie o naszych problemach, o wyroku, jaki zapadł w naszej sprawie. Rozgłos jest mile widziany, jeśli odnosi się do pozytywów, nikt nie lubi jednak, gdy na publicznym forum podnoszone są kwestie, które mogą mieć znaczenie dla reputacji firmy).